Στο ρεπερτόριο της βιομηχανικής κουλτούρας και της συλλογικής μνήμης γύρω από αυτήν σημαντικό ρόλο παίζουν οι εθνοτοπικοί σύλλογοι και οι ερασιτέχνες ιστορικοί και συλλέκτες της Ελευσίνας. Μικρασιάτες, Πόντιοι, Συμιακοί, Κρητικοί είναι κάποιοι από τους εθνοτοπικούς συλλόγους που διασώζουν μνήμες της κοινότητάς τους που σχετίζονται με τη βιομηχανία, αφού όλοι οι ξένοι και οι ξένες που ήρθαν στην Ελευσίνα συνδέθηκαν με αυτήν.

Τη συλλογική βιομηχανική μνήμη των κατοίκων της Ελευσίνας συνθέτουν και οι διάφοροι θρύλοι και ιστορίες γύρω από αυτήν. Ένας βασικός διασώστης αυτών και σημείο αναφοράς για την πόλη είναι ο Βαγγέλης Λιάπης, δικηγόρος, μελετητής και λαογράφος αρβανίτικης καταγωγής που γεννήθηκε και έζησε στην Ελευσίνα από το 1913 έως το 2008. Στο βιβλίο του Ελευσίνα: Στα νεώτερα χρόνια (Συμπληρωματικά στοιχεία 1997) (Ιδιωτική έκδοση, 1997) διασώζει μια ιστορία για την έλευση του σιδηρόδρομου στην πόλη στα τέλη του 19ου αιώνα.

Θα σου πω για την πρώτη φορά που πέρασε το τρένο από εδώ. Ήταν χειμώνας, στα 1885 αν θυμάμαι καλά. Ο δάσκαλός μας είχε πει ότι θα μας πήγαινε να το δούμε. Είχαμε ακούσει και τον τελάλη που το είχε φωνάξει στο χωριό. Είχε μαζευτεί όλο το χωριό και περίμενε να το δει. Ακούστηκε ένα σφύριγμα από μακριά, σαν ουρλιαχτό, και κολλήσαμε ο ένας στον άλλο. Το είδαμε που ερχότανε από μακριά, μας φάνηκε ότι γινότανε σεισμός. Ήταν ένα μαύρο θεριό, θεόρατο, με μεγάλα γυάλινα μάτια που εξέχανε. Άφηνε κάτι μαύρους καπνούς από το φουγάρο που μαύρισε τον τόπο γύρω. Έβγαζε και κάτι άσπρους καπνούς, σαν να έβγαιναν από τα ρουθούνια του και από το στόμα, που σου πάγωναν το αίμα, γιατί μας φάνηκε ότι ήταν λυσσασμένο και θέλει να δαγκώσει, να μας φάει όλους.  

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΕΛΕΥΣΙΝΑ: ΣΤΑ ΝΕΩΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ (ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1997)»

Μια άλλη παρακαταθήκη για τη μνήμη γύρω από τη βιομηχανική κουλτούρα αποτελεί το συλλογικό έργο Βιομηχανικές Αναμνήσεις.

Το 2006 ο Γιάννης Καλομενίδης, συλλέκτης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελευσίνας, ο Λουΐζος Παρασκευαΐδης, τέως διευθυντής του εργοστασίου ΤΙΤΑΝ Ελευσίνας, και ο Γιώργος Τσουκαλάς, εκπαιδευτικός και δημοτικός σύμβουλος, επιμελούνται έναν τόμο που δημοσιεύεται υπό την αιγίδα του Δήμου Ελευσίνας με τίτλο Βιομηχανικές Αναμνήσεις.

Στο βιβλίο αυτό, 67 συνταξιούχοι εργάτες και εργάτριες των βιομηχανιών της Ελευσίνας εξιστορούν τις εμπειρίες τους από την εργασία στη βιομηχανία της πόλης. Ρητό σκοπό της έκδοσης αποτελεί, σύμφωνα με τους επιμελητές της, η απόδοση φόρου τιμής σε «όλους όσους βρέθηκαν με τη μία ή την άλλη μορφή στο προσκήνιο των γεγονότων, αλλά κανείς δεν φρόντισε να καταγράψει τις πράξεις τους».